System6809 (1980)

In 1979 werd ik lid van de hobby computer club HCC, en wist ik al dat ik zelf een computer wilde gaan bouwen. En dit was de club die daarmee bezig was. PC's zoals we die nu kennen bestonden toen nog niet (IBM kwam pas in 1982 met de eerste PC op de markt), er waren wat simpele kant-en-klare systemen, maar ik wilde meer...

Mijn eerste zelfbouwsysteem was gebaseerd op de Eurocom II CPU kaart (dat zou je nu het moederbord noemen) van Eltec (verkocht door Manudax), onderdeel 1 in de foto hiernaast. In die tijd echt een high-end moederbord, wel Fl 2065 (zeg maar 900 Euro). Ik heb die als losse kaart gekocht in 1980, en er langzaam onderstaand systeem rond opgebouwd. De 6809 was toen een vrij nieuwe, high-end PCU, met 16-bits mogelijkheden en een klok van wel 4 MHz (die intern eerst door 4 gedeeld werd, de interne klok liep dus op 1 MHz). Maar, hij was overgeklokt, en liep nu intern wel op 1.33 MHz (ja, geen GHz)!

Foto 1: de voorkant van mijn systeem
1: Mijn computer, gezien vanaf de voorkant

Het begon met alleen een voeding, toetsenbord, en omgebouwde zwart-wit TV als beeldscherm bij. Het geheel werd bij elkaar gehouden op een aluminium plaat, en er zat nog niet echt een kast omheen. Helaas, geen foto's uit die tijd.

Maar, naarmate de zaak zich uitbreidde werd de behoefte aan een 'echte' kast groter, en heb ik in de dump het 19" rack gekocht waar het systeem nu nog steeds in zit.

Naast de kant-en-klare CPU kaart heb ik zelf de rest in elkaar gezet, met handmatig bedrade of geëtste printjes (zie de detailafbeeldingen in de pagina's over de afzonderlijke componenten).

Het geheel

Op foto 1 zie je de voorkant van mijn 19" systeemkast, en op foto 2 de achterkant. Zo ziet het geheel er echt uit, zit verder geen voorkant of achterkant of zo voor. Het geheel was opgebouwd in drie verdiepingen; onderin de voedingen, dan de I/O (input en output), en bovenin de floppies en een memory uitbreiding. Je kan de volgende onderdelen zien:

  1. De basis: de Eurocom-II systeemkaart van Manudax, met een echte Motorola 6809 8/16-bits processor, de oorspronkelijke 48 Kbyte geheugen uitgebreid naar wel 192 Kbyte DRAM (omgebouwd naar 3 banken van 64 Kbyte) en 'high-resolutie' grafische output (zwart-wit, 512 bij 256 punten)! Meer info: de Eurocom-II processor-kaart.
  2. Een later ergens in de dump aangeschafte extra text-only video-kaart, zodat ik al in 1985 dual-monitor kon werken!
  3. Extra 8 Kbyte RAM met battery-backup voor uitbreidingen aan de 'BIOS', met name de software voor de floppy-controller. Meer info over de geheugenkaart.
  4. De half-zelfbouw floppy controller kaart.
  5. Extra voedings-aansluitingen (+/-5 en +/- 12 Volt) voor experimenten
  6. De twee 360 Kbyte (dual-sided, dual-density) 5¼" floppy drives, al een verbetering op mijn eerdere single sided single density 90 Kbyte floppies (10 Mbyte harde schijven waren toen nog onbetaalbaar).
  7. De voeding, met een ruim aantal schakelaars dat in de goede volgorde moest worden omgezet (om twee redenen: door de grote voedingscondensatoren en de ringkerntrafo's was de inschakelstroom zo groot dat de stoppen er anders uit vlogen, en voor het moederbord moest de -5 Volt eerder dan de +5 Volt aangeschakeld worden)
  8. Foto 2: de achterkantAansluiting voor monitor (omgebouwde zwart-wit TV), audio en ASCII toetsenbord
  9. Parallele I/O lijnen via opto-couplers geïsoleerd, voor veilige experimenten met robotjes en dergelijke.
  10. Uitbreidings-sloten voor nog meer te ontwikkelen I/O, is verder nooit meer iets ingekomen (al dat soldeerwerk in 15 voor niets).
  11. Aansluiting voor cassetterecorder voor data-opslag (oorspronkelijk 300 bits per seconde, opgevoerd tot 7200 b/s), plus de baudrate schakelaars.
  12. Seriële poort, voor aansluiting op een zelfbouw modem (300/300 of 1200/75 baud). Het modem was nog accoustisch aan de telefoon gekoppeld; ook geen foto meer van. Voor bijvoorbeeld communicatie naar bulletin-boards, de voorloper van het Internet.
  13. 19" systeemkast (49 cm hoog, 42 cm breed) uit de dump 
  14. De systeembus naar de uitbreidingskaarten, nog fijner breiwerk dan 15 (was een hele klus dit te solderen)
  15. Dit breiwerk is de de parallelle bus met de I/O lijnen van de PIAs: de chips voor parallele I/O, ieder met 20 pinnen (vergelijk het met de printerpoorten op huidige PC's, maar dan iets flexibeler)
  16. Extra I/O-bus met speciale functies, seriële data etc
  17. De voedingsspanningen, +/- 5 Volt en +/- 12 Volt.

Niet zichtbaar: de software. Ook grotendeels zelfgemaakt, want in die tijd was ieder systeem uniek, en dus was er nog geen grote markt voor standaard software (al zat er een minimale bios bijgeleverd).